Historie i tajemnice kropelki miodu.

Pod takim hasłem odbyło się już V Zagłębiowskie Miodobranie w Muzeum w Sosnowcu w niedzielę 15 września 2013 roku, zorganizowane z udziałem Kół Pszczelarzy z Czeladzi, Będzina i Sosnowca, zrzeszonych w Śląskim Związku Pszczelarzy w Katowicach.

w roku 1985 obchodziliśmy milenium pszczelarstwa polskiego opierając się na dokumencie „Dagome iudeks” datowanym na rok 985. z tego aktu wynika, że Mieszko i książę ziem polskich przekazał wosk papieżowi Janowi XV a posłów papieskich suto raczył miodem.

Kronikarz Gal Anonim około 1100 roku pisał o ziemiach polskich tak „Jest to kraj bardzo lesisty, obfituje w złoto i srebro, chleb i mięso w ryby i miód ‘’. z tego opisu możemy wnioskować, że w lasach obecnego Zagłębia Dąbrowskiego także mieszkali bartnicy.

Szukając śladów bartnictwa w Zagłębiu należy sięgnąć do historii Czeladzi, najstarszego miasta tej ziemi. Biskup Andrzej trzebnicki w 1671 roku wydał przywileje cechowe, z których wynika, że mieszkańcy Czeladzi i okolic używali wosku pszczelego na równi z pieniędzmi. w książce pod tytułem Historia Czeladzi pod redakcją Jana Drabiny, autorzy piszą o nowym fakcie na temat bartnictwa w Zagłębiu. Odnaleziony został dokument mówiący o tym, że burmistrz Czeladzi Klimont Gran w 1617 roku posiadał pasiekę.

trudno jednak znaleźć takie ślady bartnictwa w historiach innych miast Zagłębia np. Będzina. Historycy pomijają nawet duży wkład bartników produkujących wosk pszczeli w rozwój oświaty. Wtedy, gdy jeszcze nie produkowano papieru w Polsce a papier był bardzo drogi, uczono się pisać i czytać w szkółkach parafialnych na tabliczkach woskowych. Na szczęście takie tabliczki zachowały się w Muzeach w Toruniu i w Krakowie.

tradycje bartnicze musiały być jednak na tych terenach nazywanych obecnie Zagłębiem Dąbrowskim bardzo duże, gdyż w najstarszym kole pszczelarzy w Będzinie było kiedyś w PRL-u ponad 600 członków. z tej dużej organizacji powstały koła pszczelarskie w Czeladzi, Sosnowcu i w Dąbrowie Górniczej.

Ostatnio dużo się pisze i mówi na temat znikania z pasiek rodzin pszczelich w związku z powiedzeniem „Nie będzie pszczół nie będzie nas”. Zjawisko to znacznie wcześniej wystąpiło w USA, Chinach i w Europie. Przyczyną takiego zachowania pszczół jest chemizacja rolnictwa. Od lat zaprawia się nasiona roślin przed siewem, wykonuje opryski upraw i zwalcza chwasty środkami chemicznymi, nawet w samo południe w czasie ich kwitnienia, wreszcie zasila się rośliny sztucznymi nawozami, często przekraczając dawki na hektar.

We wszystkich tych chemicznych substancjach są składniki działające niekorzystnie na układ nerwowy pszczoły. Należą do nich insektycyd i imidokloprid. Efektem ich działania jest utrata orientacji pszczoły w terenie. Pszczoła nie wraca do ula. w ulu pozostaje garstka pszczół albo mamy pusty ul. Jedynym sposobem na wyeliminowanie tego zjawiska jest ograniczenie do minimum stosowania chemii w rolnictwie.

Nie pisze się natomiast nic o korzystnym wpływie na produkty pszczół restrukturyzacji przemysłu, która praktycznie sprowadza się do likwidacji wielu przemysłowych źródeł skażenia środowiska. Pszczoły zawsze radziły sobie z zanieczyszczeniami, gdyż wchłaniały je, zatruwając własny organizm, aby produkty pszczele a szczególnie mleczko pszczele i miód był wolny od zanieczyszczeń. Efektem tego był krótszy okres życia pszczoły w środowisku skażonym a z czasem uszkodzenie układu nerwowego i utrata zdolności orientacyjnej w terenie. Obecnie środowisko nasze jest znacznie mniej zagrożone, zniknęły, bowiem zakłady przemysłowe, stanowiące źródło skażeń środowiska.

Powstał pewien paradoks, w naszym przemysłowym województwie, jest mniej zagrożeń dla pszczół niż w innych województwach rolniczych, gdyż zniknęły zakłady przemysłowe, które stwarzały zagrożenia a jest mało rolnictwa, w którym masowo stosuje się chemię i jest dużo nieużytków, na których rośnie miododajna nawłoć, nazywana także złotą rózgą.

Zagłębiowskie koła pszczelarzy dużą wagę przywiązują do popularyzacji pszczelarstwa i produktów pszczelich i ich wpływu na kondycję mieszkańców. Przy okazji trzeba przypomnieć, że w okresie powszechnej chemizacji żywności, miód to jedyny produkt naprawdę bez konserwantów, w który pszczelarze zaopatrują mieszkańców Zagłębia na festynach dożynkowych i na miodobraniach. Ciszy nas, że na miodobraniach dużym zainteresowaniem cieszą się zawsze warsztaty na temat, jak założyć pasiekę rodzinną.

w tym roku odbyło się już V Zagłębiowskie Miodobranie, w celu popularyzacji miodu, organizowane przez Muzeum w Sosnowcu i zagłębiowskie koła pszczelarzy w Czeladzi, Będzinie i Sosnowca zrzeszone w Śląskim Związku Pszczelarzy w Katowicach. z tej okazji dyrektor Muzeum w Sosnowcu Zbigniew Studencki uhonorowany został specjalnym podziękowaniem przez prezesa ŚZP Zbigniewa Binko.

z okazji piątego miodobrania posadzona została w parku koło Muzeum w Sosnowcu lipa, podarowana przez Nadleśnictwo w Siewierzu, przez biskupa sosnowieckiego dra Grzegorza Kaszaka, prezydenta Sosnowca Kazimierza Górskiego i prezesa ŚZP Zbigniewa Binko z udziałem licznych uczestników miodobrania.

Udział w tych uroczystościach biskupa sosnowieckiego dra Grzegorza Kaszaka był nie przypadkowy. Ksiądz biskup w herbie ma pszczołę a zabierając głos w czasie uroczystości, podkreślił pracowitość pszczoły i jej symbolikę w kościele katolickim oraz korzyści, jakie przynosi człowiekowi.

Posadzona lipa, mamy nadzieję, zapoczątkuje masowe sadzenie drzew i krzewów miododajnych w Zagłębiu. Obecnie wycina się dużo starych spróchniałych drzew i jest okazja zastąpienia ich drzewami miododajnymi. Jest tyle gatunków lip, akacji i innych drzew, że praktycznie drzewa te kwitną przez cały okres letni, dostarczając nektaru pszczołom a mieszkańcom przyjemnych zapachów olejków eterycznych, które korzystnie wpływają na środowisko, w którym żyjemy. Potrzeba jedynie więcej dobrej woli i wiedzy na ten temat, ludzi odpowiedzialnych za stan zieleni w naszym środowisku a nasze miasta zamienią się w parki i ogrody.

Adam Ambroży Wilczyński