Otwarcie ulicy Emanuela Biskupka

18 styczeń 2018

Przy nowej ulicy w dzielnicy Opatowice, nazwanej 7 czerwca 2017r. przez Radę Miasta Tarnowskich Gór imieniem pszczelarza i patrioty Emanuela Biskupka, miasto Tarnowskie Góry wyznaczyło około 40 działek budowlanych, które czekają na nowych właścicieli planujących budowę domków jednorodzinnych.
Wydział Promocji Tarnowskich Gór i Sekcja Historyczna Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach umówili się na spotkanie pszczelarzy w dniu 14 grudnia 2017 roku na ulicy Emanuela Biskupka w celu jej otwarcia. Najliczniej przybyli pszczelarze z Nakła Śląskiego na czele z Bronisławem Kowalczykiem
i Bogdanem Plazą, byli, prezes Koła Pszczelarzy w Tarnowskich Górach Benedykt Gołombek, Kazimierz Kimla z Koła Pszczelarzy w Strzybnicy członek SH, Krzysztof Kluba, mistrz pszczelarski z Czeladzi. Przyjechał pszczelarz Tomasz Jutsza, aż ze Stanicy, który na święcie miodu w Skansenie w Chorzowie w 2017 roku otrzymał nagrodę za najsmaczniejszy miód. Jednym słowem przybyli pszczelarze którym historia śląskiego bartnictwa jest bliska.
Po odsłonięciu tablicy informującej o nowej ulicy imienia Emanuela Biskupka po zdjęciu biało czerwonej flagi, pszczelarze udali się do Ratusza na spotkanie z burmistrzem panem Arkadiuszem Czechem, naczelnikiem Piotrem Korabem i Mariuszem Jarzombkiem oraz młodzieżą ze szkół z Tarnowskich Gór, Liceum Stanisława Staszica i Liceum Stefanii Stempołowskiej w celu otwarcia wystawy na temat działalności pszczelarza patrioty Emanuela Biskupka opracowanej przez Adama Wilczyńskiego przewodniczącego Sekcji Historycznej Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach.
Zebranych w pięknej sali obrad Rady Miejskiej bardzo serdecznie powitał burmistrz Arkadiusz Czech i między innymi powiedział. Pszczoły to nie tylko miód ale dzięki tym pracowitym owadom rolnicy, ogrodnicy i działkowcy uzyskują znacznie większe plony z których my wszyscy korzystamy.
Następnie głos zabrał Adam Wilczyński przedstawiciel ŚZP w Katowicach, który podziękował panu burmistrzowi za troskę miasta nie tylko o tradycję gwarków, ale także o pielęgnowanie historii bartnictwa na ziemi tarnogórskiej. Omawiając życiorys Emanuela Biskupka powiedział. Jeśli młodzi ludzie szukają wzoru patriotyzmu to taką osobą jest Emanuel Biskupek, który obawiając się represji ze strony Niemców, przeniósł się w 1922 roku, po plebiscycie z Szałszy, która pozostała w granicach Niemiec, do Tarnowic Starych aby mógł w dalszym ciągu prowadzić działalność organizacyjną, która wcześniej doprowadziła do powstania Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich w 1920 roku. W okresie okupacji niemieckiej w latach 1939 – 1945 Emanuel Biskupek przechowywał, pisane po polsku, protokoły z zebrań pszczelarzy w Łabędach
z lat 1900-1920, które obecnie znajdują się w muzeum w Gliwicach. Ozdobą ekspozycji, Centrum Sztuki
i Rzemiosła Dawnego w zamku w Tarnowicach Starych jest stała wystawa pszczelarska z pamiątkami po Emanuelu Biskupku, którą warto zobaczyć.
Kolejną pogadankę wygłosił mistrz pszczelarski Tomasz Jutsza, opowiadał o sposobie wytwarzania miodu przez pszczoły i uzyskiwaniu go z plastrów. W tym celu, aby wykład był bardziej ciekawy, przywiózł i pokazał miodarkę i korpus ula pszczelego, podkurzacz, odsklepiacz i ramki z plastrami. Na zakończenie spotkania wszyscy słuchacze otrzymali słoiczki miodu prosto z pasieki.
Mieszkańcy Tarnowskich Gór w czasie kiermaszu świątecznego w dniach 15 -16 grudnia br. mogli zaopatrzyć się w miód prosto z pasieki.

Adam Wilczyński

Bartnik w mieście gwarków

12 listopada 2017

Pszczelarz Emanuel Biskupek, współzałożyciel Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich, został patronem ulicy
w Tarnowskich Górach. Stosowną uchwałę radni miejscy podjęli jednogłośnie na sesji 7 czerwca 2017 roku.
Stowarzyszenie Pszczelarzy Śląskich powołano do życia w 1920 r. na zjeździe w Bytomiu. Jego prezesem wybrano Emanuela Biskupa, ur. w 1872 r. w Szałszy, dotychczasowego przewodniczącego koła pszczelarzy na Łabędy i okolice. Po plebiscycie górnośląskim 1921 r. Biskupek przeniósł się z Żernik koło Gliwic na polską stronę podzielonego Górnego Śląska . Najpierw zorganizował pszczelarzy w Rybniku, a następnie osiadł na stałe w Starych Tarnowicach, gdzie mieszkał aż do śmierci w 1960 r.
Zasługi tego wybitnego, ale zapomnianego już działacza społecznego i patrioty odżyły za sprawą Sekcji Historycznej Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach, które kontynuuje tradycje dawnego Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich. 29 lipca 2012 r. na murze przy kościele św. Marcina w tarnogórskiej dzielnicy Stare Tarnowice odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą postać pierwszego prezesa SPŚ,
a w mieście zaczęto organizować cykliczną imprezę "Miodobranie u Biskupka".
W związku z przypadającym w 2020 r. 100-leciem powołania Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich, prezes ŚZP w Katowicach Zbigniew Binko, na wniosek Sekcji Historycznej, skierował do burmistrza Tarnowskich
Gór Arkadiusza Czecha prośbę o nadanie jednej z nowych ulic w mieście imienia E. Biskupka. – Burmistrz
nie czekał z tym do 2020 r. i w związku z planami budowy nowego osiedla domków jednorodzinnych w rejonie ulicy Opatowickiej skierował stosowny wniosek do rady miasta o nadanie drodze wewnętrznej imienia tego zasłużonego pszczelarza i patrioty – mówi Adam Wilczyński, przewodniczący Sekcji Historycznej ŚZP
w Katowicach.
Świadkami podejmowania uchwały w tej sprawie byli pszczelarze: przewodniczący SH ŚZP w Katowicach Adam Wilczyński, członek sekcji historycznej i sekretarz koła w Strzybnicy Kazimierz Kimla oraz prezes koła w Tarnowskich Górach Benedykt Gołąbek, którzy podziękowali radnym za ich decyzję.

Krzysztof Garczarczyk

Artykuł ukazał się w GWARKU 25/2017 z 27.06.2017

„400 lat bartnictwa, pasiecznictwa, pszczelarstwa w Czeladzi i w okolicy"

10 kwietnia 2017

Czeladź to najstarsze miasto Zagłębia o którym często słychać ale go mało widać.
Na szczęście burmistrz Czeladzi Zbigniew Szaleniec ma pomysł, pokazania najpierw fundamentów starych murów a potem odbudowy fragmentu murów z bramą Krakowską, która będzie widocznym symbolem najstarszego miasta Zagłębia.
Plakat wystawy 400 lat bartnictwa w Czeladzi i w okolicach, pokazuje na rycinie Teresy Strojniak jak dostojnie Czeladź wyglądała 400 lat temu otoczona murami z bramą Krakowską i Bytomską.

Można by powiedzieć, było to miasto o bogatej historii, miodem i mlekiem płynące gdyby nie częste najazdy zbrojne, które doprowadziły do zniszczenia starego miasteczka, rozebrania murów i bram miejskich.

Uroczystości 400 lat bartnictwa w Czeladzi i w Zagłębiu wpisują się w 1030 lat bartnictwa w Polsce, które minęło w 2015 roku, gdyż w 985 roku, Mieszko I książę ziem polskich, przekazał w darze wosk, a posłów papieskich suto raczył miodem. To wydarzenie były prezes PZP śp. ks. dr Henryk Ostach ogłosił historycznym początkiem bartnictwa w Polsce.

Miłośnicy historii Czeladzi, Władysław Kwaśniak, Marek Mrozowski, Józef Łyżwiński i Artur Rejdak w książce „Czeladź ” wydanej przez Stowarzyszenie Miłośników Czeladzi, przybliżyli nam historie Czeladzi poświęcając dużo uwagi przywilejom cechowym z 9 maja 1671 roku Biskupa Andrzeja Trzebickiego i przywilejom cechowym z 3 czerwca 1766 roku Biskupa Kajetana Sołtyka w których mieszkańcy Czeladzi i okolic zobowiązani byli używać wosku pszczelego na równi z pieniądzem. Np. przyjęcie do cechu kosztowało 2 złote i 4 funty wosku, były także kary za niestosowne zachowanie na zebraniu cechowym w wysokości funta wosku.

Był więc wosk, musiał być miód ale nie znani byli bartnicy. Posługując się językiem prawników i mecenasa Artura Rejdaka, możemy powiedzieć, rozpoczął się proces poszlakowy. Poszukiwaniem bartników zajął się Adam Wilczyński przewodniczący Sekcji Historycznej ŚZP, bawiąc się w dziennikarza śledczego, znalazł ślady bartników w Będzinie, Bobrownikach, Grodźcu, Kluczach, Koziegłowach, Mysłowicach, Pilicy, Pyskowicach, Siewierzu, Sławkowie, Wolbromiu, Zawierciu, Żarnowcu i wielu innych miejscowościach, ale nie znalazł nazwisk bartników,co opisał w książce „Ślady bartników w Zagłębiu i na Górnym Śląsku” wydanej przez ŚZP w Katowicach w 2004 roku.

Dopiero w 2012 roku nastąpił przełom w poszukiwaniach bartników. Muzeum Saturn w Czeladzi zleciło
prof. dr Janowi Drabinie opracowanie historii Czeladzi. Zespół naukowców z prof. dr Janem Drabiną zakończył proces poszlakowy bartników i ustalił ich nazwiska, funkcje i lokalizację pasiek.

W 1617 roku poświadczona jest pasieka KLIMUNTA GRANA burmistrza czeladzkiego na przymiarkach pod Będzinem.

W 1720 roku wójt czeladzki ZAPORSKI za spichlerzem urządził pasiekę.

W 1784 roku na farze z ogrodem miał pszczoły Pan NEPOMUCEN

W okresie rozbiorów, szczególnie w zaborze rosyjskim obowiązywał zakaz organizowania się Polaków i podobnie było w czasie okupacji niemieckiej. Po II wojnie światowej czeladzcy i zagłębiowscy pszczelarze należeli do Koła Pszczelarzy w Będzinie.

Dopiero w 1990 roku powstało z inicjatywy nauczyciela Piotra Zachariasza Zagłębiowskie Koło Pszczelarzy z siedzibą w Czeladzi, które zrzesza obecnie 120 członków z ponad 30 zagłębiowskich miejscowości. Międzyczasie powstały koła pszczelarzy w Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej i reaktywowano koła pszczelarzy w Siewierzu i w Żarnowcu.

Czekaliśmy więc, znając już nazwiska bartników, do roku Pańskiego 2017 aby ogłosić 400 lat bartnictwa, pasiecznictwa i pszczelarstwa w Czeladzi i w okolicy.

Powstał pod patronatem burmistrza Czeladzi Zbigniewa Szaleńca i prezesa Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach Zbigniewa Binko, bogaty program obchodów tej rocznicy.

W dniu 1 maju br. otwarta zostanie w Elektrowni Saturn w Czeladzi wystawa zorganizowana przez Zagłębiowskie Koło Pszczelarzy w Czeladzi „400 lat bartnictwa, pasiecznictwa i pszczelarstwa w Czeladzi i w okolicy”, która powstała przy współpracy z Sekcją Historyczną ŚZP w Katowicach. Do udziału w wystawie zaproszeni zostali pszczelarze zagłębiowskich Kół Pszczelarzy w Będzinie, Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu, Siewierzu i Nadleśnictwo Katowice oraz producenci sprzętu pszczelarskiego. Będą atrakcje dla dzieci i dorosłych pod hasłem „Pszczeladź 2017”. Wystawa będzie czynna do końca miesiąca maja br. Już dzisiaj szkoły czeladzkie zgłaszają udział młodzieży w zwiedzaniu wystawy.

W niedzielę 9 lipca br. na trutowisku w Murckach po mszy św. za bartników i homilii kapelana pszczelarzy
ks. Grzegorza Kotyczki, burmistrz Czeladzi Zbigniew Szaleniec i prezes Śląskiego Związku Pszczelarzy Zbigniew Binko zaproszą na wystawę „400 lat bartnictwa, pasiecznictwa i pszczelarstwa w Czeladzi i okolicy”, pszczelarzy z 65 Kół Ś Z P w Katowicach, zgromadzonych na corocznym święcie pszczelarzy na trutowisku w Murckach.

A we wrześniu br. odbędzie się w Czeladzi zapoczątkowane przez Zbigniewa Studenckiego w Muzeum w Sosnowcu, IX Zagłębiowskie Miodobranie w Czeladzi, na które zaproszą pszczelarzy z Dąbrowy Górniczej, Będzina, Sosnowca, Siewierza, Żarek i producentów sprzętu pszczelarskiego, które odbędzie się pod hasłem „Pszczeladź 2017”.

Serdecznie zapraszamy mieszkańców Zagłębia i Czeladzi do udziału w tych uroczystościach. Będą atrakcje dla dorosłych i dla dzieci pod hasłem” Pszczeladź 2017” będzie okazja do miłego spędzenia czasu w gronie rodzinnym oraz zaopatrzenia się w miód prosto z pasieki, oraz sprzęt pasieczny. Szczegółów proszę szukać na plakatach i w Echu Czeladzi.

Adam Wilczyński
Przewodniczący SH ŚZP w Katowicach

I Miodobranie u Biskupka pod Zamkiem w Tarnowicach Starych - 27 lipca 2014

28 lipiec 2014

27 lipca 2014 roku, przy pięknej pogodzie, odbyło się pierwsze miodobranie u Biskupka pod Zamkiem w Tarnowicach Starych z okazji
94 rocznicy powołania przez Emanuela Biskupka Stowarzyszenia
Pszczelarzy Śląskich.

Uroczystości rozpoczęto mszą św. w kościele św. Marcina z udziałem kapelana Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach i Wicewojewody Śląskiego pana Andrzeja Pilota. Mszę św. uświetnił śpiewami
chór „Cansona„ z Tarnowic Starych pod batutą pana Adama Szeligi.

Po mszy św. wicewojewoda śląski pan Andrzej Pilot oraz pszczelarze z Tarnowskich Gór i okolic z prezesem ŚZP w Katowicach, Zbigniewem Binko oraz prezesem Alfredem Wiśniowskim złożyli wiązanki kwiatów pod epitafium Emanuela Biskupka przy kościele św. Marcina. W uroczystościach udział wzięli
prezesi i członkowie Kół Pszczelarskich w Zabrzu, Siewierzu, Pyskowicach, Toszku, Tychach, Czeladzi, Jaworznie, Kobiórze, Żarkach oraz Tarnowskich Górach, Strzybnicy, Nakle Śląskim.

Dalsze uroczystości odbywały się pod Zamkiem w Tarnowicach Starych gdzie czekały na gości liczne stoiska z miodami, sprzętem i książkami pszczelarskimi między innymi: Krzysztofa Kluby, Henryka Działo, Stanisława Kubika, Pawła Nowaka. Specjalne stoisko przygotowali pszczelarze z Tarnowskich Gór Edward Klop i Piotr Olszok ze szklanym ulem i sprzętem do pokazu miodobrania, ich stoisko cieszyło się dużym powodzeniem także dlatego że po każdym miodobraniu napełniali miodem miniaturowe słoiczki przygotowane przez Sekcję Historyczną ŚZP.

O godzinie 11.30 prezes Śląskiego Związku Pszczelarzy Zbigniew Binko zaprosił zarządy Kół Pszczelarskich z ziemi tarnogórskiej na spotkanie z wicewojewodą śląskim panem Andrzejem Pilotem. Pani Justyna Smolorz, gospodarz Gospody u Wrochema, przygotowała na to spotkanie sale z klimatyzacją oraz ciasteczka Biskupka. Prezes Zbigniew Binko poczęstował zebranych kawą z mleczkiem i ciasteczkiem Biskupka. Nazwa ciasteczek pochodzi stąd, że wypieka je piekarnia Zygmunta Siwca w której kupował wypieki Emanuel Biskupek, a obecnie robi zakupy prezes Binko wywożąc pszczoły na rzepak. Przy kawie dyskusja z wicewojewodą toczyła się na temat wycinki drzew miododajnych, współpracy z administracją, tak wartko że ustalono konieczność częstszych spotkań z wojewodą w celu rozwiązywania na bieżąco spraw z administracją. Wicewojewoda wyraził przekonanie, że jest to pierwsze i nie ostatnie miodobranie pod Zamkiem w Tarnowicach Starych, obiecał pomoc pszczelarzom.

Przed Zamkiem Członkowie SH ustawili wystawę na temat ks. Jana Dzierżona a dalej barć, którą przekazali z trutowiska w Murckach Edmund Bryjok wiceprezes ŚZP i Jan Borowski do której daszek dorobił pszczelarz z Czeladzi Wacław Dziop. Ramki z suszem do barci dostarczył pszczelarz Ryszard Filipczyk członek Zarządu Koła w Czeladzi, o czym dowiedziały się pszczoły z okolicy i zasiedliły barć do czasu dokładnego wybrania resztek miodu. Była to dodatkowa atrakcja dla zwiedzających. Przed wieczorem pszczoły opuściły barć, którą członkowie SH przenieśli na wystawę w Zamku, gdzie będzie ozdobą zbiorów pszczelarskich.

Dużym zaskoczeniem była liczna obecność na warsztatach, jak założyć pasiekę rodzinną którą prowadził mistrz pszczelarski Edward Klop z Tarnowskich gór. Obecnych było 45 osób w większości młodych. trochę mniej słuchaczy miał pan dr. Marek Wroński z Instytutu Tarnogórskiego, który bardzo ciekawie opowiadał o pszczelarzach w śród kadry oficerskiej wojska polskiego. Dzięki temu obalił powiedzenie „ pszczelarstwem zajmowali się księża, nauczyciele i co światlejsi rolnicy”.

Atmosferę miodobrania najlepiej pokażą zdjęcia, które wykonali ,Bronisław Wojnar , Augustyn Paszek i Adam Wilczyński

Adam Wilczyński

Galeria zdjęć

Informacja Sekcji Historycznej

26 marzec 2014

I.   Sekcja Historyczna opracowała kilka wystaw w celu popularyzacji działalności i historii Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach. Mamy następujące wystawy , które składają się z 12 plansz o wymiarach
50 x 70 cm do dyspozycji naszych  Organizacji Pszczelarskich:

1. tradycje bartnicze w rodzinie Buzków (wrzesień, październik, muzeum Jaworzno).
2. 90 lat Śląskiego Związku Pszczelarzy.
3. Miód w tradycji kuchni polskiej (czerwiec, lipiec biblioteka Mysłowice).
4. trutowiska śląskie.
5. Wspomnienie ks. dra Henryka Ostacha (kwiecień w bibliotece w Mysłowicach).
6. 140 lecie urodzin Emanuela Biskupka (kwiecień, maj, Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach).
7. Dzieło życia ks. dra Jana Dzierżona.
8. Apimondia 2013 w obiektywie pszczelarzy śląskich.

Wystawy można pokazać pszczelarzom i mieszkańcom przy różnych okazjach związanych z działalnością każdego Koła Pszczelarskiego w bibliotekach, domach kultury, szkołach, muzeach oraz miejscach zebrań pszczelarzy.
Czekamy na propozycje wypożyczenia wystaw w Zarządzie ŚZP i  w Sekcji Historycznej,
lub u kol. Adama Wilczyńskiego tel. 32/ 2660237

II.   Zachęcamy także kolegów do organizowania wycieczek do Zamku w Tarnowicach Starych gdzie jest Wystawa Pszczelarzy Śląskich i pamiątek po Emanuelu Biskupku a 200 metrów dalej jego dom, miejsce spoczynku i epitafium na Jego cześć przy kościele św. Marcina , aby nikt nam nie powiedział „Cudze chwalicie, swego nie znacie.”

Między kościołem św. Marcina, a Zamkiem jest piekarnia Zygmunta Siwca w której robił zakupy Emanuel Biskupek z żoną w której w dalszym ciągu są smaczne kołacze śląskie i ciasteczka Emanuela Biskupka.

W Zamku w Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego  jest stała Wystawa Pszczelarstwa Śląskiego
i pamiątek po Emanuelu Biskupku, założycielu Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich.
Kontakt z Zamkiem, Piotr Kalinowski tel. 32/ 3847461 w celu ustalenia terminu zwiedzania.
Przy okazji można przywieźć stary sprzęt pszczelarski  np. walce do węzy, drewnianą miodarkę w celu użyczenia dla  wzbogacenia zbiorów wystawy pszczelarskiej.

Przewodniczący Sekcji Historycznej
Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach

               Adam Wilczyński

12 styczeń 2014

List gratulacyjny , kwiaty i słowa uznania za zorganizowanie przez Sekcję Historyczną wystawy w Zamku w Tarnowicach Starych oraz najlepsze życzenia z okazji 80 urodzin dla pana Adama Wilczyńskiego.
Panie Adamie dziękujemy!

Informacje sekcji historycznej - promocja książki

20 październik 2013

Śląski Związek Pszczelarzy wydał książkę Adama Wilczyńskiego „Historię i legendy śląskich i zagłębiowskich pszczelarzy” z okazji 140 rocznicy urodzin Emanuela Biskupka i zbliżającej się 95 rocznicy powstania Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich. Książka zawiera życiorysy założycieli naszego związku Emanuela Biskupka i ks. Jędrzejczyka oraz kalendarium zarządów Wojewódzkiego i Śląskiego Związku Pszczelarzy z fotografiami wszystkich prezesów . Jest także historia powstawania Muzeum Pszczelarzy Śląskich w Zamku w Tarnowicach Starych.

Uchwałą Zarządu ŚZP każde Koło otrzyma jeden egzemplarz książki w prezencie. Ze względu na oszczędności nie wysyłamy książki pocztą. Dotychczas nie odebrały książki koła; Czechowice-Dziedzice, Czerwionka-Leszczyny, Jaworzno-Ciężkowice, Ligota, Łaziska Górne, Mikołów, Pawłowice, Poręba, Racibórz, Raszczyce, Ruda Śląska, Zgoń. Prosimy o ich odbiór.

Książka może być dobrym prezentem na zakończenie Roku Pasiecznego dla zasłużonych pszczelarzy oraz zaproszonych gości i jest jeszcze do nabycia w Zarządzie ŚZP w Katowicach w cenie 12 zł.

V Zagłębiowskie Miodobranie

6 październik 2013

Historie i tajemnice kropelki miodu.

Pod takim hasłem odbyło się już V Zagłębiowskie Miodobranie w Muzeum w Sosnowcu w niedzielę 15 września 2013 roku, zorganizowane z udziałem Kół Pszczelarzy z Czeladzi, Będzina i Sosnowca, zrzeszonych w Śląskim Związku Pszczelarzy w Katowicach.

W roku 1985 obchodziliśmy milenium pszczelarstwa polskiego opierając się na dokumencie „Dagome iudeks” datowanym na rok 985. Z tego aktu wynika, że Mieszko I książę ziem polskich przekazał wosk papieżowi Janowi XV a posłów papieskich suto raczył miodem.

Kronikarz Gal Anonim około 1100 roku pisał o ziemiach polskich tak „Jest to kraj bardzo lesisty, obfituje w złoto i srebro, chleb i mięso w ryby i miód ‘’. Z tego opisu możemy wnioskować, że w lasach obecnego Zagłębia Dąbrowskiego także mieszkali bartnicy.

Szukając śladów bartnictwa w Zagłębiu należy sięgnąć do historii Czeladzi, najstarszego miasta tej ziemi. Biskup Andrzej trzebnicki w 1671 roku wydał przywileje cechowe, z których wynika, że mieszkańcy Czeladzi i okolic używali wosku pszczelego na równi z pieniędzmi. W książce pod tytułem Historia Czeladzi pod redakcją Jana Drabiny, autorzy piszą o nowym fakcie na temat bartnictwa w Zagłębiu. Odnaleziony został dokument mówiący o tym, że burmistrz Czeladzi Klimont Gran w 1617 roku posiadał pasiekę.

trudno jednak znaleźć takie ślady bartnictwa w historiach innych miast Zagłębia np. Będzina. Historycy pomijają nawet duży wkład bartników produkujących wosk pszczeli w rozwój oświaty. Wtedy, gdy jeszcze nie produkowano papieru w Polsce a papier był bardzo drogi, uczono się pisać i czytać w szkółkach parafialnych na tabliczkach woskowych. Na szczęście takie tabliczki zachowały się w Muzeach w Toruniu i w Krakowie.

tradycje bartnicze musiały być jednak na tych terenach nazywanych obecnie Zagłębiem Dąbrowskim bardzo duże, gdyż w najstarszym kole pszczelarzy w Będzinie było kiedyś w PRL-u ponad 600 członków. Z tej dużej organizacji powstały koła pszczelarskie w Czeladzi, Sosnowcu i w Dąbrowie Górniczej.

Ostatnio dużo się pisze i mówi na temat znikania z pasiek rodzin pszczelich w związku z powiedzeniem „Nie będzie pszczół nie będzie nas”. Zjawisko to znacznie wcześniej wystąpiło w USA, Chinach i w Europie. Przyczyną takiego zachowania pszczół jest chemizacja rolnictwa. Od lat zaprawia się nasiona roślin przed siewem, wykonuje opryski upraw i zwalcza chwasty środkami chemicznymi, nawet w samo południe w czasie ich kwitnienia, wreszcie zasila się rośliny sztucznymi nawozami, często przekraczając dawki na hektar.

We wszystkich tych chemicznych substancjach są składniki działające niekorzystnie na układ nerwowy pszczoły. Należą do nich insektycyd i imidokloprid. Efektem ich działania jest utrata orientacji pszczoły w terenie. Pszczoła nie wraca do ula. W ulu pozostaje garstka pszczół albo mamy pusty ul. Jedynym sposobem na wyeliminowanie tego zjawiska jest ograniczenie do minimum stosowania chemii w rolnictwie.

Nie pisze się natomiast nic o korzystnym wpływie na produkty pszczół restrukturyzacji przemysłu, która praktycznie sprowadza się do likwidacji wielu przemysłowych źródeł skażenia środowiska. Pszczoły zawsze radziły sobie z zanieczyszczeniami, gdyż wchłaniały je, zatruwając własny organizm, aby produkty pszczele a szczególnie mleczko pszczele i miód był wolny od zanieczyszczeń. Efektem tego był krótszy okres życia pszczoły w środowisku skażonym a z czasem uszkodzenie układu nerwowego i utrata zdolności orientacyjnej w terenie. Obecnie środowisko nasze jest znacznie mniej zagrożone, zniknęły, bowiem zakłady przemysłowe, stanowiące źródło skażeń środowiska.

Powstał pewien paradoks, w naszym przemysłowym województwie, jest mniej zagrożeń dla pszczół niż w innych województwach rolniczych, gdyż zniknęły zakłady przemysłowe, które stwarzały zagrożenia a jest mało rolnictwa, w którym masowo stosuje się chemię i jest dużo nieużytków, na których rośnie miododajna nawłoć, nazywana także złotą rózgą.

Zagłębiowskie koła pszczelarzy dużą wagę przywiązują do popularyzacji pszczelarstwa i produktów pszczelich i ich wpływu na kondycję mieszkańców. Przy okazji trzeba przypomnieć, że w okresie powszechnej chemizacji żywności, miód to jedyny produkt naprawdę bez konserwantów, w który pszczelarze zaopatrują mieszkańców Zagłębia na festynach dożynkowych i na miodobraniach. Ciszy nas, że na miodobraniach dużym zainteresowaniem cieszą się zawsze warsztaty na temat, jak założyć pasiekę rodzinną.

W tym roku odbyło się już V Zagłębiowskie Miodobranie, w celu popularyzacji miodu, organizowane przez Muzeum w Sosnowcu i zagłębiowskie koła pszczelarzy w Czeladzi, Będzinie i Sosnowca zrzeszone w Śląskim Związku Pszczelarzy w Katowicach. Z tej okazji dyrektor Muzeum w Sosnowcu Zbigniew Studencki uhonorowany został specjalnym podziękowaniem przez prezesa ŚZP Zbigniewa Binko.

Z okazji piątego miodobrania posadzona została w parku koło Muzeum w Sosnowcu lipa, podarowana przez Nadleśnictwo w Siewierzu, przez biskupa sosnowieckiego dra Grzegorza Kaszaka, prezydenta Sosnowca Kazimierza Górskiego i prezesa ŚZP Zbigniewa Binko z udziałem licznych uczestników miodobrania.

Udział w tych uroczystościach biskupa sosnowieckiego dra Grzegorza Kaszaka był nie przypadkowy. Ksiądz biskup w herbie ma pszczołę a zabierając głos w czasie uroczystości, podkreślił pracowitość pszczoły i jej symbolikę w kościele katolickim oraz korzyści, jakie przynosi człowiekowi.

Posadzona lipa, mamy nadzieję, zapoczątkuje masowe sadzenie drzew i krzewów miododajnych w Zagłębiu. Obecnie wycina się dużo starych spróchniałych drzew i jest okazja zastąpienia ich drzewami miododajnymi. Jest tyle gatunków lip, akacji i innych drzew, że praktycznie drzewa te kwitną przez cały okres letni, dostarczając nektaru pszczołom a mieszkańcom przyjemnych zapachów olejków eterycznych, które korzystnie wpływają na środowisko, w którym żyjemy. Potrzeba jedynie więcej dobrej woli i wiedzy na ten temat, ludzi odpowiedzialnych za stan zieleni w naszym środowisku a nasze miasta zamienią się w parki i ogrody.

Adam Ambroży Wilczyński

Galeria zdjęć.

Emanuel Biskupek w Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego w Zamku - Tarnowice Stare

13 sierpień 2013

Uroczystość odbyła się 28 lipca 2013 roku, zgodnie z programem zamieszczonym w KOMUNIKACIE NR. 4 ŚZP.
Niespodziankę zrobił nam kapelan Pszczelarzy Śląskich ks. Grzegorz Kotyczka, który razem z księdzem wikariuszem celebrował mszę św. za założycieli Stowarzyszenia Pszczelarzy Śląskich Emanuela Biskupka i ks. Leopolda Jędrzejczyka i wygłosił słowo na ich temat oraz ŚZP. W uroczystości udział wzięło około 50 pszczelarzy z prezesami kół w Tarnowskich Górach, Nakle Śląskim, Strzybnicy, Toszka, Pyskowic. Były sztandary ŚZP w Katowicach i Koła Pszczelarzy w Czeladzi Zarząd ŚZP reprezentował członek Zarządu Bronisław Wojnar.
Po mszy św. i złożeniu wiązanki kwiatów pod epitafium Emanuela Biskupka udaliśmy się do Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego w Zamku w Tarnowicach Starych w celu zwiedzenia wystawy pamiątek po Emanuelu Biskupku, przekazanych przez rodzinę i zgromadzonych eksponatów pszczelarskich, które zapoczątkują stałą Wystawę Pszczelarstwa Śląskiego pod patronatem Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach. Pierwsze eksponaty przekazali pszczelarze z kół w Będzinie, Czeladzi, Jaworznie, Tarnowskich Górach, Strzybnicy, Nasz Sklepik, a pani Maria Loska wiceprezes ŚZP przekazała dwa podkurzacze fajkowe. Bardzo cenny dar przekazał Pan Stanisław Gad ,kalendarz Emanuela Biskupka z 1918 i 1920 roku z koła w Nakle Śląskim. Oczekujemy na dalsze darowizny starego sprzętu pszczelarskiego np. prasy i walcy do produkcji węzy. Zapraszamy pszczelarzy do zwiedzania wystawy w Zamku.

Po zwiedzeniu wystawy i wpisaniu się do Księgi Pamiątkowej pszczelarze udali się do Gospody u Wrochema, gdzie mieliśmy zarezerwowaną klimatyzowaną salę, w której Adam Wilczyński prezentował książkę Historie i legendy pszczelarzy śląskich i zagłębiowskich. Książka zawiera 80 zdjęć dotyczących założyciel SPŚ i epitafium, oraz kalendarium zarządów ŚZP w Katowicach i zdjęcia wszystkich prezesów ŚZP Książka jest jeszcze do nabycia w Zarządzie.

Organizacja i zdjęcia Sekcja Historyczna ŚZP w Katowicach przewodniczący Adam Wilczyński

Prezesi Kół Pszczelarskich

wg . rozdzielnika

Realizując punkt 3 Komunikatu Nr.5 /2012 ŚZP w Katowicach z dnia 07.12.2012 w załączeniu przesyłam harmonogram ekspozycji wystawy pt. „140 lecie urodzin Emanuela Biskupka organizatora Związku Pszczelarzy Śląskich” w bibliotekach, salach zebrań, szkołach, domach kultury, opracowany na podstawie zgłoszeń terminów ekspozycji wystawy przez Koła Pszczelarskie.

Wystawa będzie wędrować co miesiąc , między Kołami Pszczelarskimi , zgodnie z harmonogramem w/g. następującej zasady. Organizatorzy wystaw będą odbierać wystawę z poprzedniego miejsca ekspozycji wystawy, po wcześniejszym telefonicznym uzgodnieniu terminu i miejsca jej odbioru.

Wystawę składającą się z 12 plansz o wymiarach 50 X 70 cm można wzbogacić prelekcją na temat Emanuela Biskupka /informacje w Internecie/, wystawą eksponatów pasiecznych z prelekcją na temat produktów pszczelich i możliwością ich zakupu.

Na otwarcie wystawy i jej zwiedzanie, należy zapraszać , mieszkańców , uczniów szkół i gospodarzy danej miejscowości oraz pszczelarzy z sąsiednich Kół Pszczelarskich. Koordynatorem programu popularyzacji Emanuela Biskupka współzałożyciela Związku Pszczelarzy Śląskich jest Adam Wilczyński , przewodniczący Sekcji Historycznej ŚZP w Katowicach.

Rozdzielnik;

Jastrzębie Zdrój, Bojszowy, Kaczyce,

Mysłowice, Kobiór, Bieruń,

Imielin , Mikołów dr W. Londzin, Będzin ,

Nakło Śląskie, Czeladź, Pszczyna

Tarnowskie Góry, Strzybnica, Toszek

Prezes ŚZP w Katowicach

Zbigniew Binko

Katowice 18.12.2012 r.