ŚZP w Katowicach jest posiadaczem dwóch trutowisk :

Z HISTORII TRUTOWISK ŚLĄSKICH

Po II wojnie światowej, 29 maja 1945, ukonstytuował się Zarząd Wojewódzki Związku Pszczelarzy w Katowicach pod przewodnictwem Franciszka Bogocza z Cieszyna. Pierwszym zadaniem pszczelarzy była odbudowa zniszczonych pasiek przy pomocy trutowisk. W 2008 roku przypadła 60 rocznica budowy pierwszych trutowisk w Brennej na Kotarzu przez pszczelarzy Ziemi Cieszyńskiej i w Wapienicy na Wielkiej Łące przez pszczelarzy Ziemi Bielsko-Bialskiej oraz 55 rocznica powstania trutowisk w Wiśle Łabajowie i w Murckach koło Tychów przy wsparciu ŚZP w Katowicach. Wydarzenia te przyczyniły się do ogłoszenia przez ŚZP roku 2008 rokiem trutowisk województwa śląskiego. Trutowiska, to miejsca, w których matki są unasieniane przez trutnie z wybranej rasy łagodnych i pracowitych pszczół. Są one zlokalizowane w najładniejszych rejonach lasów i parków krajobrazowych, oddalonych do kilkunastu kilometrów od osiedli mieszkalnych, pasiek i tras turystycznych.

TRUTOWISKO W WIŚLE ŁABAJOWIE

Z inicjatywy pszczelarzy z Wisły i Wilamowic za zgodą Zarządu Lasów Państwowych wybudowano w 1953 roku trutowisko w Łabajowie pod Stożkiem. Do trutowiska prowadzi droga z Wisły Głębce - pod wiaduktem do przystanku PKS Łabajów i parkingu samochodowego. Po przejściu ok. 0, 5 km widać dalej na skraju lasu trutowisko, a nieco dalej stację kolejki na Stożek. Stoją tam małe uliki weselne i pracownia pszczelarska ze słońcem na frontonie. Z trutowiska korzystał znany hodowca matek pszczelich - mgr inż. Jerzy Kubeczek z Dzięgielowa. Obecnie trutowiskiem zarządza ŚZP w Katowicach.

TRUTOWISKO W MURCKACH NA POLANIE HAMERLA

Trutowisko wybudował Powiatowy Związek Pszczelarzy w Tychach w 1953 r. Polana Hamerla zlokalizowana jest w lasach murckowskich. Dojechać można zjeżdżając z dwupasmówki w Tychach w kierunku Wesoła. Po ok. 2 km skręcamy w las, dalej leśnym duktem 3 km do polany. Gospodarzem jest ŚZP w Katowicach i Nadleśnictwo Katowice. ŚZP organizuje tu spotkania pszczelarzy oraz popularyzację hodowli pszczół. Od opiekuna, Edmunda Bryjoka, można usłyszeć legendę o powstaniu polany Hamerla i trutowiska.

TRUTOWISKO W BRENNEJ NA KOTARZU

Pszczelarze Ziemi Cieszyńskiej uznali, że dobrym miejscem będzie polana na górze Kotarz i w latach 1947 – 1948 własnymi siłami, przy wsparciu ŚZP w Katowicach, wybudowali trutowisko, a na nim małą pracownię. Do tego miejsca można dojechać z Brennej Centrum, przez most na Brennicy do drogowskazu z napisem: ulica Kotarz, potem udać się w górę ok. 2 km i pytać o Józefa Moskałę (Szwajcara), którego dziadek budował to trutowisko.

TRUTOWISKO W WAPIENICY NA WIELKIEJ ŁĄCE

Trutowisko powstało dzięki pszczelarzom z powiatu bielsko-bialskiego, które zlokalizowali w dolinie zwanej Luizą, zaraz za tamą Prezydenta Ignacego Mościckiego. Trutowisko zbudowano w 1948 roku ze składek pszczelarzy i dotacji ŚZP w Katowicach. Nie ma już, niestety, śladów po tym trutowisku.




TRUTOWISKO W KRYWAŁDZIE k/LUBLIŃCA

Lasy nad Górną Liswartą” między Tworogiem a Koszęcinem. Trutowisko w 1966 r. zbudowali pszczelarze z kół w Kaletach, Lublińcu, Koszęcinie, Tworogu, Nakle Śl. Tarnowskich Górach, Kozłowej Górce i inni. Trutowisko ogrodzono i zbudowano pracownię. Budowę wspierał ŚZP w Katowicach. W 1975 opiekę przejął Wojewódzki Związek Pszczelarzy w Częstochowie. Od lipca 2017 nadzór pełni Regionalny Związek Pszczelarzy w Częstochowie.

TRUTOWISKO POD BIAŁYM KRZYŻEM W SZCZYRKU

Trutowisko na przełęczy Salmopolskiej zbudowali pszczelarze Powiatowego Związku Pszczelarzy w Bielsku Białej w 1974 r. przy wsparciu ŚZP w Katowicach. Zlokalizowane oko-ło 100 m od drogi ze Szczyrku do Wisły. Jadąc od Szczyrku ok. 2 km przed przełęczą jest leśna droga w lewo wyłożona płytami. W przeciwieństwie do pozostałych trutowisk, dojazd do niego jest łatwy, zarówno od Szczyrku jak i Wisły.


Po rozpowszechnieniu sztucznego unasieniania matek pszczelich, znaczenie trutowisk w hodowli pszczół znacznie zmalało i obecnie czynne są 3 trutowiska: w Wiśle Łabajowie, Murckach i Krywałdzie. Stałoby się dobrze, gdyby te miejsca i ich budowniczych sprzed 60 lat upamiętniono tablicami przypominającymi o roli pszczoły w środowisku człowieka.

Opracował: Adam Wilczyński
Sekcja Historyczna ŚZP w Katowicach